ترس کودکان

ترس کودکان، یکی از دغدغه های مهم والدین در روند رشد فرزندشان است. اغلب کودکان تا 2 سالگی جسور بوده و درک کمتری از ترس دارند، اما پس از آن با وارد شدن به دنیایی دیگر، ترس را شناخته و با انواع آن دست و پنجه نرم می کنند. نقش والدین و اطرافیان در مقابله با ترس کودک و از بین بردن اضطراب کودکان، بسیار حیاتی و غیر قابل انکار است.
ترس در کودکان ریشه های متعددی دارد که در ذیل به اختصار به برخی از آن ها می پردازیم:
1.ریشه ژنتیکی ترس کودکان: ژنتیک یکی از عوامل تاثیر گذار در بروز ترس کودکان به شمار می آید.
2.اضطراب پدر و مادر کودک: اضطراب واکنشی بدنی است که انرژی آن ناخودآگاه در محیط پخش می شود.

پدر و مادر مضطرب از یک سو باعث انتقال آن در خانه می شوند و از سوی دیگر، وجود این اضطراب در خانه، باعث الگوبرداری کودک شده، به طوری که روحیه مضطرب در آن ها تقویت می شود.
3.فشار روانی وارد بر کودکان: از کودک نباید فراتر از حد و توان جسمی و روحی او توقع داشت. انتظارات بیهوده و بالاتر از حد انتظار از کودک، فشار های روانی کودک را بالا برده و ترس کودک را از انجام ندادن درست کارها در کودک تقویت می شود.
4.پیشامد و اتفاقات استرس زا: رخ دادن برخی از اتفاقات در زندگی کودکان، به صورت ناخودآگاه، روحیه ترس کودکان را افزایش می دهد.
اتفاقاتی نظیر جدایی والدین، فوت یکی از والدین، درگیری والدین با یکدیگر یا درگیر شدن والدین با بیماری و… از جمله پیشامدهایی است که در صورت رخ دادن آن ها در سنین پایین، بروز ترس در کودکان می شود.
5.توجه انحصاری و شدید به کودکان: اگر بیش از حد متناسب به کودک خود توجه کنید، در بزرگسالی برای او مشکل ساز می شوید!
توجه زیادی به کودکان و اعمال محدودیت ها و حمایت های خیلی شدید، در بزرگسالی اعتماد به نفس انجام کارها را از کودک می گیرد و باعث ایجاد ترس در انجام کار ها و اضطراب کودکان می شود.

انواع ترس در کودکان

انواع و اقسام ترس در کودکان متفاوت است.
ترس از حیوانات، ترس از حشرات، ترس از تاریکی، آب و دریا، ارتفاع، فضای بسته، رعد و برق، صدای بلند، دکتر و بیمارستان و… بعضی از انواع ترس در کودکان است.
معمولا وجود این ترس ها تا قبل از 7 سالگی و ورود به دبستان، در کودکان طبیعی و قابل کنترل شدن است؛ اما ادامه یا شدید شدن آن ها در کودک، نیازمند پیگیری و استفاده از راهکار های رفع ترس کودک می باشد.
ترس کودکان از تاریکی: یکی از رایج ترین ترس ها در کودکان، ترس از تاریکی است.
یک چراغ خواب برای اتاق کودک خود تهیه کنید و اجازه دهید محیط خواب او روشن باشد و با آرامش به خواب برود.
به گفته دکتر تالمی “اجازه دهید کودک، خود میزان روشنایی اتاق خود را تعیین کند و به مرور میزان روشنایی را برای او کم و کمتر کنید.”
ترس از اشیا و موجودات عجیب و غیرواقعی: کودکان ذهنی تخیلی و خلاق دارند، به طوری که هرچیز و هرجا می توانند موجودات تخیلی و غیرواقعی، با ابعاد بزرگ تصور کنند.
ما می دانیم وجود این موجودات و توهمات واقعی نیستند ولی دانستن ما دردی از درد های کودک نمی کاهد و او را برای نترسیدن قانع نمی کند.
برای درمان این مشکل کودک، باید او را باور کنید تا بتواند به ترسش غلبه کند.
مثلا اگر کودک فکر می کند زیر تخت یا داخل کمد، موجودی پنهان شده است؛ به همراه کودک مکان های ذکر شده را بگردید و به او این اطمینان را بدهید که در این مکان ها هیچ موجودی به طور جدی وجود ندارد.
با این کار به کودک نشان داده اید که او و ترسش را باور کده اید و در جهن کاستن این ترس اقدام کرده اید.
ترس از خوابیدن و خواب های بد: یکی دیگر از انواع ترس در کودکان، ترس از خوابیدن به دلیل کابوس دیدن و خواب های ترسناک است.
در این مواقع نوزادان و کودکان کم سن تر، با جیغ کشیدن و فریاد و گریه از خواب بلند می شوند اما کودکان کمی بزرگتر با گفتن این که “نمی خواهم بخوابم” یا “خواب بد می بینم” برمی خیزند.
با صحبت کردن و روایت داستان یا گذاشتن یا عروسک یا پتوی مورد علاقه کودک سعی کنید او را آرام کرده و برای خوابی شیرین و استراحتی زیبا آماده کنید.
ترس از صداهای بلند: ترس از صدای بلند در محیط، چه به صورت طبیعی و چه به صورت مصنوعی در کودکان امکان دارد.
صدای بلند بد، رعد و برق یا صدای موزیک و ماشین ها در خیابان، همگی ممکن است منجر به ایجاد ترس از صدا در کودکان شوند.
برای مقابله با این ترس در کودکان، باید کودک را با انواع شرایط آب و هوایی چه با توضیح به کودک و چه به صورت تجربی و قرار دادن کودک در آن شرایط، آشنا کنید.
بازی کردن با کودک در هوای بارانی و با صدای باد و رعد و برق به او کمک می کند تا با این شرایط بیشتر ارتباط برقرار کند.
ترس از جدایی  از پدر و مادر: یکی دیگر از رایج ترین ترس هایی که می تواند در کودکان به وجود بیاید، ترس جدایی از پدر و مادر است.
این ترس معمولا از سه سالگی به بعد در کودکان شکل می گیرد.
هنگامی که می خواهید کودک را ترک کنید و به کارهای خود بپردازید، حتما با او خداحافظی کنید و در خداحافظی از جملات و کلمات امید بخش و اطمینان دهنده به کودک، استفاده کنید. به او اطمینان بدهید که نزد او باز می گردید، و او را نزد یک آشنا که ارتباط خوبی با کودک دارد، بسپارید.

چگونه ترس کودکان را ازبین ببریم؟!

یکی از موارد مهم در رابطه با مقابله با ترس کودکان، این است که بزرگترها و والدین از بروز ترس های خود در برابر کودک خود داری کنند.
در صورتی که واکنش شما در برابر ترس کودک به  گونه ای باشد که ترس و اضطراب کودک را تایید کند، عزم کودک را در باره ی ترس خود راسخ تر کرده و به آن ادامه می دهد.
سعی کنید در برابر ترس کودکان، آرامش خود را حفظ کرده و با متانت بیشتری برخورد کنید تا این باور را به کودک القا کنید که چیزی  برای ترسیدن وجود نداشته و او باید کم کم و به مرور زمان ترس خود را کنار بگذارد و این گونه از اضطراب کودکان بکاهید.
در برابر ترس کودک از چیزی، به هیچ عنوان او را تنبیه نکنید. قهر کردن و فاصله گرفتن از کودکان و یا تنبیه کردن کودک نه تنها به کنار گذاشتن ترس کودک کمکی نمی کند بلکه تنها گذاشتن کودک در هنگام ترس، باعث ایجاد ترس و اضراب بیشتری در او می شود.
برعکس سعی کنید زمانی که کودک ترسیده او را در آغوش بگیرید و به او احساس نزدیکی بدهید و با او طوری صحبت کنید که حس کند تنها نیست و شما همیشه از او مراقبت می کنید.
به هیچ عنوان کودک را به خاطر ترسی که دارد، تحقیر نکنید! ترسیدن هیچ عیبی ندارد و یک واکنش خودآگاه و ارادی نیست.
حتی اگر برخی ترس های کودکان برای شما غیرمنطقی می آید، نباید از دید خود به آن نگاه کنید و توقع داشته باشید که کودک نترسد.
کودکان در دنیای خود همه ی عواطف، احساسات و واکنش های خود را واقعی و طبیعی می دانند، و دادن حس غیرواقعی و غیر طبیعی بودن به آن ها، تاثیر خوبی روی آن ها نمی گذارد.
سعی کنید از دنیای آن ها به قضیه نگاه کنید تا فکر کنند آن ها را به خوبی درک می کنید!